پژوهشکده غدد درون ریز و متابولیسم

 ديابت قندي يک بيماري متابوليک مزمن ناشي از کمبود مطلق يا نسبي انسولين ، مقاومت به انسولين يا هر دو  مي باشد که شيوع آن  در دنيا بسرعت در حال افزايش است. تعداد بيماران ديابتي از 108 ميليون نفر در سال 1980 ميلادي به 422 ميليون نفر در سال 2014 ميلادي افزايش يافته است ديابت نوع يک ، ديابت نوع دو و ديابت بارداري انواع مختلف ديابت قندي را تشکيل مي دهند.

 

ديابت بارداري (GDM )   يکي از شايع ترين مشکلات طبي در دوران بارداري است که با افزايش خطر بروز عوارض در جنين و مادر در طول بارداري و پس از تولد نوزاد توام است. بر اساس اعلام فدراسيون بين المللي ديابت، در سال 2015 حدود  5/199 ميليون نفر از زنان دنيا دچار ديابت بوده و تخمين زده مي شود که اين تعداد در سال 2030 ميلادي به 3/313 ميليون نفر برسد. بطور کلي از هر 5 زن مبتلا به ديابت 2 نفر در سنين باروري بوده که در مجموع 60 ميليون نفر از جمعيت جهان را شامل ميشوند. در سال 2015 ميلادي 9/20 ميليون (2/16 % ) از بارداريها با هيپر گليسمي توام بوده که 1/85 در صد آن ناشي از ديابت بارداري و 4/7 در صد ناشي از انواع ديگر ديابت بودندکه براي اولين بار در زمان بارداري مورد تشخيص قرار گرفته بودند. مطالعات انجام شده در مناطق مختلف دنيا شيوع ديابت بارداري را متفاوت و از 1 تا 14 درصد گزارش نموده اند. اين اختلاف شيوع در مطالعات انجام شده در ايران  بارزتر مي باشد. در مطالعه مرادي و همکاران در رفسنجان شيوع ديابت بارداري در نزد 290 خانم باردار با دو معيار مختلف از 3/9 تا 31 درصد متفاوت بوده و در مطالعه حسين نژاد و همکاران از 2416 خانم باردار مراجعه کننده به 5 بيمارستان دانشگاهي در شهر تهران 114 نفر( 7/4%) مبتلا به ديابت بارداري بودند  در مطالعه شهبازيان و همکاراندر اهواز  نيز شيوع ديابت بارداري  9/29 در صد گزارش شده است. در متا آناليز انجام شده توسط جعفري شبيري و همکاران در ارتباط با ميزان شيوع و عوامل خطر ساز ديابت بارداري در ايران شيوع ديابت بارداري بطور کلي 4/3 درصد ( از حداقل 3/1 تا حداکثر 8/18 درصد) گزارش شده است . علت اختلاف ميزان شيوع ديابت بارداري در مطالعات مختلف ناشي از بکارگيري معيار هاي تشخيصي متفاوت و همچنين سن بار داري است که طي آن زنان باردار مورد غربالگري قرار گرفته اند.  بطور کلي 6 تا 9 درصد بارداري ها با ديابت توام بوده که حدود 90 درصد از اين موارد را ديابت بارداري شامل مي شود شيوع ديابت بارداري با افزايش شيوع چاقي و ديابت نوع 2 در جامعه در حال افزايش است حنطوش زاده و همکاران نشان دادند که در 1276 خانم باردار در ايران نمايه توده بدن (BMI)  بالا  قبل از بارداري  و افزايش وزن سه ماهه اول بارداري بطور مستقل خطر بروز GDM را افزايش مي دهند پير جاني و همکاران نيز در يک مطالعه بر روي 256 زن باردار بدون سابقه ديابت،که به دو بيمارستان دانشگاهي شريعتي و ارش در تهران ارجاع شده بودند، نشان دادند که از 78 خانمي که تحت تشخيص ديابت  بارداري قرار گرفته بودند ، 21 نفر دچار چاقي و 25 نفر دچار افزايش وزن بودند. اين مطالعه نشان داد که خطر بروز ديابت بارداري در زنان دچارBMI>25 Kg/m²  بطور قابل توجه اي بالا بود ديابت بارداري در مان نشده خطر بروز پره اکلامپسي ، افزايش مايع آمنيوتيک و سزارين زودرس را در مادر و احتمال بروز آ نومالي هاي جنين ، درشت پيکري (ماکروزومي) ، ديستوسي شانه، هيپوگليسمي نوزادي و هيپر بيليروبينمي را در نوزاد افزايش مي دهد زنان مبتلا به ديابت بارداري در معرض خطر ابتلا به ديابت نوع 2 در آينده بوده بطوريکه   50 درصد آنها پس از گذشت 5 تا 10 سال و 70  درصد آنان پس از گذشت 22 تا 28 سال از زايمان دچار ديابت نوع 2 مي گردند کودکان آنها نيز در معرض خطر بروز چاقي و ديابت نوع 2 در اوايل زندگي هستند در مطالعه عزيزي و همکاران در طي پيگيري 15 ساله 2458 خانم شرکت کننده در مطالعه قند و ليپيد تهران که 476 نفر سابقه ديابت بارداري داشته و 1982 نفر فاقد سابقه ديابت بارداري بودند، نشان داد که زنان با سابقه مثبت ديابت بارداري تقريبا پس از گذشت 95/6 سال مبتلا به ديابت نوع 2 گرديده  در حاليکه در زنان فاقد سابقه ديابت بارداري بروز ديابت نوع 2 پس از کذشت 45/8 سال از زايمان آنها بوده است.