علل ریزش مو (آلوپسی)
در نوشتار زیر با این مطالب آشنا خواهید شد :
- آلوپسی ( آلوپشیا) چیست ؟
- انواع آلوپسی
- علائم رایج در آلوپسی
- رخداد آلوپسی
- علل اصلی آلوپسی
- عوامل هورمونی (به ویژه آندروژنها)
- عوامل متابولیک
- عوامل ژنتیکی
- التهاب
آلوپسی (آلوپشیا)
آلوپسی، که به طور کلی به عنوان ریزش مو شناخته میشود، یک وضعیت پزشکی است که با از دست دادن جزئی یا کامل مو از نواحی از بدن که به طور معمول مو در آن رشد میکند،
تعریف میشود. این عارضه میتواند هم مردان و هم زنان را درگیر کند و در اشکال مختلفی بروز یابد که هر کدام ویژگیها و سازوکارهای متمایز خود را دارند. آلوپسی تنها محدود به
پوست سر نیست و میتواند هر ناحیهای از بدن که دارای مو است را تحت تأثیر قرار دهد.
انواع آلوپسی
- آلوپسی را میتوان به دو دسته کلی هورمونی و غیر هورمونی تقسیم کرد.
- آلوپسی آندروژنیک (AGA): این نوع که به عنوان ریزش موی زنانه یا مردانه نیز شناخته میشود، یک وضعیت وابسته به هورمون است که در آن آندروژنها، به
- ویژه دی هیدروتستوسترون (DHT)، نقش مهمی ایفا میکنند. در زنان، AGA تقریباً 6٪ از افراد زیر 50 سال را تحت تأثیر قرار میدهد، اما میزان تشخیص در میان زنانی که
- از نظر آندروژن اضافی مورد بررسی قرار میگیرند، بالاتر است (22-35٪). مطالعات شیوع گستردهای از آلوپسی را در زنان مبتلا به PCOS نشان میدهند، از 3.2٪ تا
- 76.92٪، بسته به جمعیت خاص PCOS مورد مطالعه و روش ارزیابی. مکانیسم اصلی پشت AGA کوچک شدن تدریجی فولیکولهای مو است. این فرآیند شامل کوتاه
- شدن مرحله آناژن (رشد)، منجر به تولید موهای کوتاهتر و نازکتر، و افزایش مرحله تلوژن (استراحت) است که به نازک شدن مو کمک میکند.
- آلوپسی آره آتا: این یک اختلال خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به فولیکولهای مو حمله میکند و در نتیجه ریزش مو از تکههای کوچک تا از دست دادن
- کامل موی سر (آلوپسی توتالیس) یا موهای بدن (آلوپسی یونیورسالیس) رخ میدهد.
- تلوژن افلوویوم: این نوع ریزش مو موقتی است و اغلب ناشی از استرس، تغییرات هورمونی (مانند بعد از بارداری) یا کمبودهای تغذیهای است. در این وضعیت، تعداد زیادی
- از فولیکولهای مو به طور ناگهانی وارد مرحله تلوژن (استراحت) میشوند که منجر به افزایش ریزش مو میشود.
- آلوپسی کششی: این نوع ریزش مو در اثر کشیدن یا کشش طولانی مدت یا مکرر مو، مانند مدل موهای محکم (بافت، دم اسبی، اکستنشن مو) ایجاد میشود. اگر کشیدن
- مو برای مدت طولانی ادامه یابد، میتواند منجر به ریزش موی دائمی شود.
علائم رایج در آلوپسی
-
تظاهرات بالینی آلوپسی بسته به نوع آن متفاوت است.
-
AGA به طور معمول به صورت نازک شدن تدریجی مو در پوست سر ظاهر میشود. در زنان، معمولاً به صورت نازک شدن منتشر در بالای پوست سر ظاهر میشود، در حالی
-
که خط موی جلویی اغلب دست نخورده باقی میماند.
-
آلوپسی آره آتا (AA) با ریزش موی ناگهانی و تکه ای مشخص میشود. تکهها معمولاً گرد یا بیضی شکل هستند و میتوانند در هر نقطه از پوست سر یا بدن رخ دهند.
-
تلوژن افلوویوم (TE) به صورت ریزش موی منتشر ظاهر میشود، که اغلب هنگام شانه زدن یا شستن موها قابل توجه است. ممکن است هیچ تکه قابل مشاهده ای از
-
ریزش مو وجود نداشته باشد، اما به نظر میرسد تراکم کلی مو کاهش یافته است.
-
در آلوپسی کششی، ریزش مو معمولاً در نواحی که مو کشیده میشود، مانند خط مو یا پشت گردن، دیده میشود. ممکن است قرمزی یا التهاب در ناحیه آسیب دیده وجود داشته باشد.
علل اصلی آلوپسی
- عوامل هورمونی: آندروژنها، مانند دی هیدروتستوسترون (DHT)، نقش اساسی در آلوپسی آندروژنیک (AGA) دارند. DHT باعث کوچک شدن فولیکولهای مو میشود که منجر به نازک شدن و ریزش مو میشود. عدم تعادل هورمونی، از جمله افزایش سطح آندروژنها و انسولین، میتواند در ریزش مو نقش داشته باشد.
- عوامل متابولیک: مقاومت به انسولین، چاقی و دیس لیپیدمی (اختلال در چربی خون) میتوانند ریزش مو را تشدید کنند. اختلالات متابولیکی مانند اختلال در متابولیسم گلوکز و هیپرانسولینمی (افزایش سطح انسولین در خون) از عوامل مهم هستند.
- عوامل ژنتیکی: استعدادهای ژنتیکی و تغییرات در ژنهای مرتبط با سنتز آندروژن، متابولیسم استروژن و مسیرهای گیرنده آندروژن بر آلوپسی تأثیر میگذارند. به عبارت دیگر، اگر سابقه خانوادگی ریزش مو یا PCOS وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به آلوپسی بیشتر است.
- التهاب: التهاب در داخل فولیکولهای مو میتواند در کوچک شدن فولیکول و ریزش مو نقش داشته باشد. این التهاب میتواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله هورمونها و مقاومت به انسولین باشد.
گردآورندگان: دکترفرزانه السادات متفقی، دکتر فهیمه رمضانی تهرانی
: منابع
- Ishak RS, Piliang MP. Association between Alopecia Areata, Psoriasis Vulgaris, Thyroid Disease, and Metabolic Syndrome. Journal of Investigative Dermatology Symposium Proceedings. 2013;16(1):S56-S7.
- Cela E, Robertson C, Rush K, Kousta E, White DM, Wilson H, et al. Prevalence of polycystic ovaries in women with androgenic alopecia. Eur J Endocrinol. 2003;149(5):439-42.
- Prasad S, De Souza B, Burns LJ, Lippincott M, Senna MM. Polycystic ovary syndrome in patients with hair thinning. Journal of the American Academy of Dermatology. 2020;83(1):260-1.
- Ikhena DE, Williams J, Naqvi N, Pal L. Predictors of scalp hair thinning in women with polycystic ovary syndrome. US Endocrinology. 2016;12(1):26-30.
- Lepe K, Syed HA, Zito PM. Alopecia areata. StatPearls [Internet]: StatPearls Publishing; 2024.
- Hughes EC, Syed HA, Saleh D. Telogen effluvium. StatPearls [Internet]: StatPearls Publishing; 2024.
- Lee TS, O'Connor M, Castelo-Soccio L, Eichenfield D, Lee D, Paller AS, et al. An International Multicenter, Retrospective Cohort Study of 203 Patients with Pediatric Androgenetic Alopecia. J Am Acad Dermatol. 2025.
- Bansod S, Sharma A, Mhatre M. Androgenetic Alopecia: Clinical Features and Trichoscopy. Clinical Dermatology Review. 2022;6(2):63-8.
- Finner AM. Alopecia areata: Clinical presentation, diagnosis, and unusual cases. Dermatol Ther. 2011;24(3):348-54.
- Malkud S. Telogen Effluvium: A Review. J Clin Diagn Res. 2015;9(9):We01-3.
- Rosenfield RL, Ehrmann DA. The Pathogenesis of Polycystic Ovary Syndrome (PCOS): The Hypothesis of PCOS as Functional Ovarian Hyperandrogenism Revisited. Endocr Rev. 2016;37(5):467-520.
- Singh S, Pal N, Shubham S, Sarma DK, Verma V, Marotta F, et al. Polycystic Ovary Syndrome: Etiology, Current Management, and Future Therapeutics. J Clin Med. 2023;12(4).
- Tu YA, Lin SJ, Chen PL, Chou CH, Huang CC, Ho HN, et al. HSD3B1 gene polymorphism and female pattern hair loss in women with polycystic ovary syndrome. Journal of the Formosan Medical Association. 2019;118(8):1225-31.
- Khan MJ, Ullah A, Basit S. Genetic Basis of Polycystic Ovary Syndrome (PCOS): Current Perspectives. Appl Clin Genet. 2019;12:249-60.
نظر